روستای سر سبز من
معرفی روستای بالانج توسط: عرفان مهری
بنده با توجه به علاقه و خاطرات و روزهای خوشی که در این محیط داشته ام و بزرگ شدم خواستم که محیط این روستای زیبا و سرسبز در عین حال ساده را به همه عزیزان معرفی بکنم از همه عزیزانی که در مورد این روستا و تاریخچه آن اطلاعاتی دارند خواهش میکنم که در تکمیل آن به بنده کمک بکنند و نظر بدهند متشکرم.
یکی از روستاهای سر سبــــــــــــــــــــز و زیبا و جلگه ای شهر ارومیه را بیشتر بشناسیم: روستای بالانج مرکز دهستان باراندوز چای جنوبی می باشد که به روایتی بالانش نیز میگویند. که این روستا در استان آذربایجان غربی و در 18 کیلومتری جنوب شهرستان ارومیه واقع شده است .وخود روستا در کنار جاده اصلی ارومیه- اشنویه و ارومیه به میاندوآب قرار گرفته است که به سه راهه مشهور است وگذر گاه بیش از 20 روستا از بالانج می باشد و استعداد تبدیل شدن به یک بخشداری را دارد که در حال حاضر خود روستا از چند محله تشکیل شده است که عبارتنداز محله بالانج قدیمی –محله حاجی آباد – علی آباد - محله پشت پاسگاه-محله شکر آباد و.... که جمعیت این محله ها بیش از 3000 نفر می باشد ودر ایام کاری جمعیت بالانج بیش از 6000 نفر می باشد و ضمنا روستای تولکان که قبلا یکی از محلات روستای بالانج بود در حال حاضر برای خودش مستقل و دارای شورا و دهیار می باشد روستای بالانج چون نگینی در بین درختان سرسبز محاصره شده است واز اطراف آن رودخانه هایی جاری هستند که آب این رود خانه ها از کوههای بلند اطراف مانند دالامپر و بز سینا و ماه داغی و ملکه داشی و دره شهدا(دره قاسملو)و درین قلعه سرچشمه می گیرد و این رودخانه ها بدلیل سیلابی بودن چندین بار در طول تاریخ روستای بالانج راتخریب نموده است گفتنی در حال حاضر در بالانج چهار مسجد ( دومسجد اهل تشیع و دو مسجد اهل سنت ) و یک خانقاه و یک کلیسا وجود دارد . ( مسجد ولی عصر بالانج یکی از قدیمی ترین مساجد منطقه محال باراندوزچای می باشدکه درطول تاریخ سه بار توسط سیل رودخانه بالانج (درین قلعه ) تخریب شده و دوباره با همت روستاییان بازسازی شده است و قدمت آن به بیش از 500 سال می رسد واز جلو مسجد یک رود کوچک به نام قوبو چایی می گذرد واین مسجد در مرکزیت روستای بالانج و در کنار جاده اصلی قرار دارد ) . ضمنا محل روستای بالانج در طول تاریخ با توجه به آتش سوزی و اپیدمی بیماریها پنج بار تغییر محل داده است که بقایای روستا های قبلی را می توان مشاهده کرد
شهدای روستای بالانج:
روستای بالانج یکی از مهمترین و استراتژیترین روستاهای شهرستان ارومیه می باشد خانواده های عزیز این روستا هم در اوایل انقلاب و هم در دوران دفاع مقدس فرزندان غیوری را تقدیم حفظ اسلام وحفظ آب و خاک کشور عزیز و قدرتمند مان نموده است که یادشان گرامی وروحشان شاد وراهشان تداوم باد اسامی آنها عباتند از :
1- شهید ذولفعلی حسنی اولین شهید روستای بالانج
2- شهید احمد غفاری
3- شهید حبیب نا ئبی
4- شهید کتابعلی خدایی
5- شهید اصلان صوفی زاده
6- شهید داریوش اسد زاده
7- شهید مقصود سلطانی
8- شهید کریم جلیلی
9- شهید جلیل نائبی
10- شهیدرحمت فرهادی
11- شهید میر جواد سجادی
12- شهید تقی عظیمی
13-شهید جعفر مصطفی پور
جانبازان دفاع مقدس روستای بالانج :
1- حسین حقی
2- مظفر غلام زاده
3- جعفر ثمره ای
4- حبیب بالانجی
5- زینال فرهادی
6- مرحوم میر داریوش سجادی
زبان اصلی روستا ی بالانج از قدیم الایام ترکی آذری و کردی می باشد
درروستای بالانج اقوام متعددی زندگی می کنند اقوام ترک و کرد و مسیحی با مذاهب ( شیعه اثنی اشعری – اهل سنت - ارامنه – آشوری – یهودی ) در کنار هم زندگی میکنند ودر حال حاضر زبانهای رایج ترکی و کردی و مسیحی می باشد واین اقوام درکنار هم در صلح وصفا زندگی می نمایند.
آب و هوای بالانج:
این روستا به دلیل جلگه ای بودن دارای آب و هوای معتدل می باشد به طوری که چهار فصل سال در این منطقه به وضوح مشهود است و در زمستانها دارای برف و بهار بارانی و تابستان ملایم و در پاییز بارانی می باشد و در بعضی ازسالها در فصل پاییز بدلیل وزش باد بیشتر محصول درختی این منطقه ریزش می نماید و باعث خسارت قابل توجهی به باغداران می گردد . قبلا بیشترین باغات انگوردر منطقه باراندوز چای در روستا ی با لانج بود که از سال 1350 در روستای بالانج بیشتر اهالی مبادرت به کاشتن درخت سیب نمودند بطوری که بهترین باغات سیب درحال حاضر در روستای بالانج می باشد واز این روستا کاشتن سیب به سایر مناطق گسترش پیدا کرد
رودخانه ها:(باراندوز چای- بالانج چای)
رودخانه بالانج از دو سر شاخه اصلی باراندوزچای و بالانج چای تشکیل شده است. سرشاخه باراندوزچای از ارتفاعات مرزی ایران و ترکیه و از دامنه های غربی کوه های دالامپر و بز سینا سرچشمه میگیرد. این شاخه از دشت زیوه عبور کرده و در طی مسیر خود تغییر جهت های متعددی میدهد. سرشاخه بالانج‌چای که از ارتفاعات کشوغزان و احمد والی در شمال اشنویه و دره شهداء و درین قلعه از کوههای ماه داغی سرچشمه گرفته و در امتداد شمال در کنار جاده اشنویه به ارومیه ادامه مسیر داده و پس از طی مسافتی و دریافت شاخه های کوچک متعدد در حاشیه غربی جاده مذکور به یکی از شاخه های باراندوز چای در جنوب روستا ی اوزان و تومتر در نزذیکی قبرستان بادکی به هم وصل می گردند. رودخانه باراندوزو بالانج پس از ورود به دشت ارومیه به شعبات مختلف تقسیم میگردد وضمنا این دو رود خانه در نزدیکی روستای گلدانلو وزیوک به هم می پیوندند وپس از عبور از کنار روستای خضر آباد در انتها در شمال آبادی جیران به باتلاقهای شور ساحل دریاچه ارومیه میریزند. آب این رودخانه ها در طول سال جاری است با توجه به اینکه باغات درختی ،زیادی در اطراف این رودخانه ها بوجود آورده اند باعث شده که آب این رودخانه ها بیشتر مصرف باغات بالا دست گردد ودر ماههای تیر و مرداد و شهریور آب آن به زمینهای پایین رودخانه کمتر برسد یکی از کارهای خوبی که در مسیر این رودخانه ها انجام یافته ساختن آب بند هایی جهت تقسیم مساوی آب به نسبت مقدار اراضی روستاها می باشد که این ابتکار و پی گیری آنجام آن توسط حجت الاسلام والمسلمین حاج آقا حسنی و مرحوم حاج آقا سید علی طاهری می باشد قبلا درساختن محلهای آب بند روستاها جنگ و درگیری های زیادی بین روستائیان اتفاق می افتاد که در یکی ازاین در گیریهای بین روستا ئیان دهستان جنوبی و دهستان شمالی باراندوز چای در کنار رودخانه باراندوزچای اگر مرحوم حاج آقا سیدعلی طاهری (رحمت اله علیه ) میانجگری نکرده بودند تقریبا در این درگیری احتمال داشت چندین نفر جان خودشان را از دست می دادند و بیشتر خانواده ها داغدار می شدند
معرفی پل باراندوزچای
این پل دوره قاجاری در حدود پانزده کیلومتری جاده بالانج - ارومیه، بر روی رودخانه " باراندوز" نرسیده به روستای بالانج ساخته شده است. پل باراندوز چهل متر طول، پنج متر عرض، شش چشمه بزرگ باقوس جناقی و پنج چشمه طاق کوچک با طاق رومی دارد. جهت پل شمالی – جنوبی است و پنج پایه دارد. دیوار پایه ها با تخته سنگ های بزرگ مکعبی شکل با ملاط آهک ساخته شده اند. ولی داخل دیواره پایه ها را با لاشه سنگ های ریز و درشت و با ملاط آهک پر کرده اند. اندازه این پایه ها بدون احتساب آب شکن ها 60/3 ×55/5 متر و ارتفاع آن ها 80/1 متر است .
پایه های پل در جهت مخالف جریان آب، دارای آب شکن های مثلثی شکل به اندازه 50/2 متر است. این آب شکن ها نیز با تخته سنگ های بزرگ مکعبی شکل با ملاط آهک تا قسمت پایه طاق ها بالا برده شده اند .
چشمه های پل باراندوز دو به دو با هم مساوی و هم اندازه هستند و چشمه های وسطی یعنی چشمه سوم و چهارم بزرگ ترین چشمه های این پل به شمار می روند .
علاوه بر چشمه های بزرگ، چشمه طاق های کوچک بر روی پنج پایه این پل قرار دارنداین چشمه طاق های کور علاوه بر جنبه تزیینی، برای کم کردن بار اضافی پل در روی آن تعبیه شده اند
اندازه این چشمه طاق ها به طول 20/1 متر و به ارتفاع 20/1 متر است. و با طاق هلالی یا رومی و با آجر پوشیده شده اند. بدنه پل را با آجرهای سرخ رنگ تا قسمت گذر پل بالا برده اند و داخل دیواره های بدنه را با قلوه سنگ های رودخانه ای و ملاط آهک پر کرده اند. در بدنه پل علاوه بر چشمه طاق های کور، نیم ستون های تزیینی نیز تعبیه شده است .
منبع: میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی
آب آشامیدنی روستا:
آب آشامیدنی روستا قبلا از طریق چشمه های اطراف روستا ( داش بولاغی – مسجد بولاغی – شوشورا بولاغی ) تامین می شد ولی در حال حاضر آب روستا از طریق چاه عمیق به وسیله لوله کشی خانه به خانه تامین می شود و دارای آب بهداشتی می باشدو یک نفر از اهالی نیز مسئول نگهداری آن می باشد
اولین های روستای بالانج نسبت به سایر روستا های محال باراندوز چای:
1- اولین مدرسه درروستای بالانج ساخته شده است توسط آقای بیو ک خان فتحی
2- اولین شرکت تعاونی روستایی (1338) که اولین مدیر عامل مرحوم حاج آقا سید علی طاهری بالانجی بودند که مرحوم حاج آقا طاهری در سطح استان جزو اولین مدیر عامل می باشند
3- اولین پاسگاه ژاندارمری ( زمین پاسگاه توسط آقای مشیری خان اهدا شده بود ) که قبلا در ورودی روستا قرار گرفته بود ولی حال در وسط روستا و کنار جاده اصلی ارومیه - اشنویه می باشد
4- اولین خانه انصاف
5- اولین مهد کودک
6- اولین شورای اسلامی روستایی (حاج سیدعلی طاهری – حاج حسین حسین بیگی – فتح اله امانی )
7- اولین دهیارروستا ی بالانج ( سید ضیاءالدین طاهری )
8- اولین پست و تلگراف بالانج
9- اولین خدمات مروج کشاورزی
10- اولین درمانگاه (در سال 1336 در روستا افتتاح شد و در محوطه میدان روستا در نبش کوچه ودر ساختمان بیوک خان فتحی قرار گرفته بود و کارکنان آن متشکل از یک نفر پزشک بنام دکتر زارع و یک نفر مستخدم که پزشک محترم هم کار طبابت را به عهده داشت و هم مسئول داروخانه بود و هم کار تزیقات و پانسمان را انجام می داد و بیش از سی روستا تحت پوشش این درمانگاه بودند و روستائیان خیلی از این پزشک به نیکی یاد می کنند که ساختمان این درمانگاه در سال 1347 توسط سیل ویران شد
11- اولین مرکز بهداشتی درمانی روستایی بعد از خرابی درمانگاه قدیمی در سال 1348 در کنار جاده اصلی و کنار رودخانه احداث گردید که زمین آن توسط آقای سیفعلی مولود پور اهدا گردید
12- اولین مرکزتسهیلات زایمانی
13- اولین روستا استفاده کننده از برق سراسری
14- فروشگاه تعاونی روستایی
امکانات فرهنگی و خدماتی دولتی :
1- خانه بهداشت بالانج
2- مرکز بهداشتی درمانی بالانج
3- مساجد (4مسجد) - یک خانقاه -یک کلیسا
4- پایگاه مقا ومت بسیج
5- مدارس ابتدایی – راهنمایی – دبیرستان
6- مهد کودک ویا خدمات بهزیستی
7- مخابرات و تلفن
8- پاسگاه نیروی انتظامی بالانج
9- سالن ورزشی
10- روستا دارای شورا اسلامی و دهیار می باشد یکی از عادتهای خوب این روستا در این مورد این است که هر موقع در انتخاب شورا اعضاء آن از هر قومی انتخاب شود اهالی برای آن احترام خاصی قائل می باشند و از آنها حرف شنوی دارند
11- خدمات کشاورزی
12- جایگاه سوخت
13- شرکت تعاونی روستایی
14- فروشگاه تعاونی مصرف
امکانات بخش خصوصی روستا:
1- فروشگاههای تهیه و توزیع موادغذایی
2- کلنیک پزشکی ودندانپزشکی
3- داروخانه
4- قصابی
5- قهوه خانه
6- رستورانهای غذا خوری
7- انواع نانوایی
8- بستنی فروشی
9- فروشگاه لوازم و تجهیزات برق –تاسیسات – مکانیکی
10- تعمیرات مکانیکی و برقی
11- کارگا ه چوب بریها
12- سم فروشی
13- تیر آهن فروشی
14- تعمیرات انواع خودرو و انواع موتورها و دو چرخه......
15- قنادی
16- آرایشگاه
17- جعبه و پوشال فروشی
18- تاکسی تلفنی
19- بنگاههای معاملاتی
20- فروشگاه لوازم خانگی
21- مرغ فروشی
وادی های رحمت :
1- قبرستان گنبعز یا گنبد که بیش از هزار سال قدمت دارد واقع در کنار جاده روستای توپوز آباد
2- قبرستان اران آغاجی (واقع در کنار جاده اشنویه چسبیده به روستای تولکان )
3- قبرستان بادکی ( واقع در کنار جاده اشنویه یک کیلو متری روستای تولکان )
4- قبرستان مسیحیان ( واقع در کنار جاده بالانج به روستای توپوز آباد )
فرهنگهای رایج در روستا ی بالانج:
1- عروسیها
2- مجالس ترحیم : مشارکت اهالی روستائیان در این امر قابل ستایش می باشد به طوریکه همه کارهای کفن ودفن وبرگزاری مراسم و پذیرایی از مهمانیها را روستائیان خودشان انجام می دهند
3- مهمانیها ( خیلی ساده و بی ریا انجام می گیرد )
4- چهارشنبه سوری
5- عید نوروز
6- جشنها ی ملی و مذهبی
7- بزرگداشت سالروزها
8- غذاهای محلی : آبگوشت - سیرابی - کله پاچه - کوفته - انواع دلمه (مو -کلم - بادمجان - کدو -کمبوزه - گوجه فرنگی -... ) آش (دوغ - ماست - کشک - ترش - کلم - گول آغا - وسبزیهای کوهی ) - اوماج آشی - ترشولی - آش بلغور - ماش شورباسی - عدس شورباسی - قره ماش شورباسی - قیله شورباسی - گوزلمه - اشکنه - بورانی هویج و لوبیا - یتیمچه - انواع سرخ کردنی - خاکینه - کاچی - شیر برنج - - قورمه سبزی - قیمه پلو - چلو مرغ - لوبیا پلو - عدس پلو - قره ماش پلو - کعته - قابله (بلغور +کشمش+سبزی ) -املت -
9- نوشیدنیهای محلی : شربت بید مشک - شربت بادرنجبو - شربت آلبالو - شربت دوشاب - دوغ -
عرقیجات : عرق ( بیدمشک - بادرنجبو - نعناع - شاه استرم - پونه - گلاب - یونجه - قیز یاغی )
10- چیدن سیب درختی (از 5 مهر ماه چیدن سیب را شروع می نمایند )
11- چیدن انگور ( از بیستم شهریور ماه شروع به چیدن انگور می شود که محصولات انگور ( آبغوره - برگ مو - کشمش - مه لاغ - دوشاب - رب انگور - سبزه - ریچال - تیاندیبه - پولوش - سرکه )
12- مراحل پخت دوشاب ( شیره پزی ) بعد از چیدن انگور ها و شستشوی آنها انگور ها را در جای مخصوص (تاوا ) ریخته و با پا له می کنند و آب حاصل را در تاغار های بزرگ تا سه چهارم آن را پر کرده و خاک سفید یک یا دو آب گردن ریخته با جوب به هم می زنند و می گذارند یک الی دو ساعت بماند تا خودش بریده شود (کعسعر ) بعد کف ها را برداشته دوباره به هم می زنند تا آب انگور شیرین و گوارا برای پخت آماده شود و بعد از ریختن آب انگور صاف شده به تییان ( ظرف مسی بزرگ ) و گذاشتن روی اجاق پختن آن را شروع می نمایند
13- مراسم عزاداری شهیدان کربلا درماه محرم
مراسم عزاداری سالار شهیدان در روستای بالانج
14- بازیهای محلی (آراداقالدی - قعیش قعیش - جولایا آدی - کوزآغاش - قوالاقاشده - قرمز یومورتا - بادام - مش داش - پله دسته -گیزلن پوپ - شار - گردکان یا جعویز - الم یاندی - زو - خط در چین - دوزوم - کش - عمو زنجیر باف - اوشدو اوشدو - گل یا پوچ - قوناخ با جی - چله قودو )
15- آوازهای محلی (آواز های آشیق های محلی )
16- پختن رب گوجه :
17- ختنه کودکان : اهل خانواده دور هم جمع می شوند وضمنا تخم مرغ سرخ کرده آماده می نمایند و به دست کودک می دهند
18- دندان در آوردن نوزادان : هدیح می پزند (گندم را آب پز می نمایند ) و فامیلها و آشنایان می فرستند و آنها هم در عوض هدیه ای به آنها ارسال می دارند